Vipassana – Een Innerlijke Ontploffing in de Stilte

Iets meer dan een jaar geleden ging ik de uitdaging aan om tien dagen lang de stilte in te gaan voor Vipassana meditatie. Ja, je leest het goed, 10 dagen! En had je me dit 3 jaar geleden voorspeld, dan had ik je hoogstwaarschijnlijk voor gek verklaard! Waarom ik het dan toch heb gedaan? Binnen een half jaar werd ik er 3 keer op gewezen zonder dat deze mensen het van elkaar wisten. Daarvoor had ik nog nooit van Vipassana gehoord. Voor mij was dat een teken dat ik het maar eens moest doen.

De eerste keer dat ik van Vipassana hoorde was zo’n 3 jaar geleden door mijn toenmalige scharrel Chris (nee het is niks geworden tussen ons maar ik heb er wel een fijne vriendschap aan overgehouden). ‘Vipassana, dat is wel wat voor jou denk ik’ zei hij op een dag. Vipawatte?? Ik had er nog nooit van gehoord maar Google is my friend en Wikipedia vertelde me dit:

Vipassana (Pāli: vipassanā) is een vorm van inzichtsmeditatie, een eenvoudige praktische remedie voor universele problemen. Mediteren deed ik al een poos, dat was voor mij niet iets nieuws dus ging ik verder op onderzoek en kwam uit bij Dhamma.org waar ik het volgende las:

‘De Vipassana Meditatie techniek wordt onderwezen in een 10-daagse residentiële cursus. Tijdens deze cursus leren studenten de basis van de techniek en oefenen ze voldoende om daadwerkelijke resultaten te behalen. Er wordt geen geld in rekening gebracht voor de cursus. Zelfs niet voor het eten of verblijf. Alle onkosten worden betaald door oud-studenten die de cursus hebben gevolgd, die goede resultaten hebben ervaren en anderen de kans willen geven om daar ook van te profiteren.’

Klinkt bijna te mooi om waar te zijn, een gratis vakantie! Ik was bijna om. Maar toen las ik hoe die 10 dagen eruit zouden zien. Holy fuck! Iedere dag om 04.00 uur opstaan (dat was het ergste niet, ik ben een vroege vogel), om 11.00 uur lunch/avondeten (inderdaad, hierna geen maaltijden meer) en ongeveer 10 uur(!) per dag mediteren. Geen oogcontact, niet praten, geen boek, geen telefoon, geen muziek, niets. Alleen maar mediteren en dat 10 dagen lang… van z’n langzalzeleven niet. Leuk bedacht Chris, maar no way, not me! 

Een maand of 2 later kwam collega Robin mij een boek brengen. ‘Moet je eens lezen Fen, echt wat voor jou!’ Het was het boek ‘10 Dagen Stil’ van Koen de Jong. Ik nam het boek aan en las de tekst op de achterkant:

“10 dagen niet lezen, niet schrijven, niet praten, geen telefoon, geen internet, geen grapjes, geen koffie, geen vlees, geen alcohol, geen seks, geen chocola en geen sport. Wat dan wel? Elke dag om 4:00 uur opstaan en tien uur mediteren. Koen de Jong begint opgewekt en vol vertrouwen aan een tiendaagse meditatietraining. Maar al snel merkt hij dat zijn gedachten zich moeilijk laten temmen. In plaats van te mediteren denkt hij aan M&M’s, de pijn in zijn knie, biefstuk, bier en Guns N’ Roses. Hij wil weglopen. Maar hij blijft. En op dag 6 realiseert hij zich wat de stilte met hem doet.”

Deze taal spreekt mij aan. Herkenbaar, lekker nuchter en down to earth, mijn interesse was gewekt en ik las het boek in 1 keer uit. Het was dus niet iets voor alleen monniken of ‘zweverige’ types, ook iemand zonder enige ervaring met mediteren kon het blijkbaar.

Niet dat er na het lezen van dit boek ook maar 1 haar op mijn hoofd was die erover dacht om het te gaan doen, alhoewel… het was ook niet meer helemaal ondenkbaar. Ik kon het nu (een klein beetje) begrijpen.

21 september 2019, ik ga voor het eerst in mijn leven backpacken! Ik ben nog nooit in Azië geweest en nu mijn buurmeisje en vriendin Heleen een jaar op Gili Trawangan is als duikinstructrice lijkt me dit de uitgelezen kans. Zo heb ik altijd iemand om op terug te vallen mocht ik me eenzaam voelen en ik kon haar mooi opzoeken. Het werd echt een fantastische reis! Deels alleen en deels samen. We sliepen in een prachtige boomhut en gingen vanuit daar naar een huisje op een family compound in Ubud. We reden op scooters door de rijstvelden naar prachtige tempels en vooral veel heerlijk eten! Op Gili verbleef ik in de bungalow van Heleen en vanuit daar verhuisde ik naar een hutje op het strand van Gili Air. Het was niet luxe maar hey, wat wil je voor een tientje per nacht! Om de hoek (lees 5 meter het zandpad af en dan links het strand op) zat een barretje. Toen ik mijn spullen van de boot naar mijn hut bracht, kwam ik er al langs. Een Engelse man in sarong, van onder tot boven getatoeëerd met de poppetjes van Keith Haring, bood me een biertje aan. Die uitnodiging nam ik graag aan en ik genoot meteen van het moment. Niet veel later ontmoette ik Zeta, een prachtige Afrikaanse vrouw die in Australië woont. Het was mijn eerste, maar helaas háár laatste avond op het eiland. Ik danste de hele avond met haar en de anderen, maar met haar voelde ik direct een sterke klik. Na slechts enkele uren namen we alweer afscheid van elkaar. En zo eindigde ons kort maar bijzonder samenzijn..

Toen ik de volgende dag wakker werd realiseerde ik me dat we geen nummers of niets hadden uitgewisseld, wat stom! Er was iets tussen ons, alsof we elkaar ons hele leven al kenden, we hadden beide dat gevoel en dan vergeet je contact gegevens uit te wisselen. Ontzettend jammer maar ja, lang kon ik er niet bij stilstaan want ik had een super vroege yoga class geboekt. Stel je even voor, een eiland met witte stranden, water dat helder en blauwer dan blauw is, geen verkeer en tropisch warm… dat is Gili Air. De plek waar de yoga werd gegeven was ook al zo mooi, een prachtige bloementuin en… ach, kijk zelf maar even, het is bijna niet uit te leggen.

Na de yogales bestelde ik een ontbijtje, overal op Bali en de Gili’s is dat een feestje! Mooie bowls of banana pancakes, ze maken echt overal een feestje! En terwijl ik zit te eten, zie ik opeens een bekend gezicht. Het is Zeta! Hoe toevallig is dat!! Van alle hotels op het eiland zit zij precies op die ene plek waar ik mijn yogales heb geboekt. Hoe is het mogelijk! We drinken koffie, maken snel een selfie en wisselen alsnog contactgegevens uit voor we voor de tweede keer afscheid van elkaar nemen. 

Eind oktober, ik ben alweer thuis in Nederland, krijg ik een berichtje via Messenger: ‘Have you done Vipassana? Dunno why I feel the urge to send the link to you!’ Met daarbij dus dé link! Dit was de 3e keer en dat alles binnen wat zal ik zeggen, een half jaar? Bijzonder toch?! Voor mij was het in ieder geval reden genoeg om me in te schrijven! Uiteindelijk duurde het nog bijna 2 jaar voordat ik mocht gaan. De deelname plaatsen voor de cursus worden via elektronische willekeurige selectie toegewezen en de eerste paar keer zat ik er niet bij. En toen ik uiteindelijk wél werd ingeloot ging het niet door vanwege ‘je-weet-wel’. Pfff mijn geduld werd behoorlijk op de proef gesteld maar de wereld ging weer open en ik probeerde het opnieuw. Inmiddels had ik me verdiept in de wet van de aantrekkingskracht oftewel ‘manifesteren’ en ik bedacht me dat ik tot dan toe altijd ‘Vipassana?’ in mijn agenda had gezet. Met een vraagteken dus. Dit moest anders. Ik blokkeerde 23 maart t/m 3 april en schreef met hoofdletters VIPASSANA! En… ik ging!

Net buiten het ‘pittoreske’ Almere vond ik Dhamma Taḷāka, voorheen luxe lodges, nu een Vipassana Meditatie Centrum. Ik had geen idee wat me te wachten stond, maar ik was vastberaden om mezelf beter te leren kennen en innerlijke rust te vinden.

De eerste dag begon met een mix van nieuwsgierigheid en nervositeit. Terwijl ik mijn telefoon inleverde en het ‘stiltecontract’ ondertekende, voelde ik me lichtelijk verloren. Daar zat ik tussen 40 andere vrouwen die het avontuur ook aangingen. Sommigen net als ik voor het eerst, anderen voor de zoveelste keer. De jongste was 21 en de oudste eind 70 (kwam ik later achter). Ik sprak met een paar van hen en merkte dat iedereen het spannend vond, zelfs degenen die eerder waren geweest en wisten wat ze konden verwachten. Iedere keer is anders, vertelden ze mij, en makkelijk is het nooit. Precies wat je wilt horen net voor het begin, haha. We kregen een kamer toegewezen waar we met 9 vrouwen verbleven, en na het gezamenlijk avondeten begon de eerste meditatie waarna de stilte inging.

Vanwege de wereldwijde gebeurtenissen moesten we ons de eerste 4 dagen testen en wat denk je? Inderdaad, op dag 3 testte ik positief en moest ik de cursus vroegtijdig verlaten. Ik baalde enorm en weer werd mijn geduld op de proef gesteld, maar ja, het is wat het is en gelukkig werd ik op de wachtlijst gezet voor de eerstvolgende keer. En zo ging ik eind mei 2022 alsnog de stilte in.

De eerste dagen vielen me enorm mee; ik had ze al een keer gedaan en het in mijn hoofd veel zwaarder gemaakt, dus dat begon goed, en ik had er alle vertrouwen in. Maar de dagen die volgden waren een intense reis naar het diepste van mijn gedachten en emoties. Al snel merkte ik dat ik mezelf begon te confronteren met gedachten en gevoelens waarvan ik niet eens wist dat ze bestonden. Het voelde als een explosie van innerlijke chaos, en ik was bang dat mijn hoofd daadwerkelijk zou ontploffen. Elke dag voelde als een uitputtingsslag, en ik vroeg me af of ik wel in staat zou zijn om de volledige tien dagen door te komen.

Ik raakte in gesprek met mezelf, en het voelde soms alsof ik gek werd. Maar ik realiseerde me al snel dat dit precies was waar de meditatie over ging: het observeren van mijn gedachten zonder erdoor meegesleept te worden. Ik leerde dat ik niet mijn gedachten was, maar dat ik er simpelweg getuige van kon zijn. De gedachten en gebeurtenissen waar ik normaal voor wegliep of ver weg had verstopt, kwamen allemaal naar boven. Ik moest ze allemaal doorvoelen, er was geen afleiding.

Terwijl ik struggelde en de stilte in mezelf probeerde te vinden, leek het wel alsof de anderen daar totaal geen moeite mee hadden. Op de achtste dag voelde ik me als een vulkaan die op het punt stond uit te barsten. Ik wilde schreeuwen, huilen en wegrennen van alles wat ik voelde (note to self – never ever do this again!). Maar ik besefte ook dat dit precies was waar ik voor was gekomen – om mijn innerlijke storm te omarmen en te leren er niet door te worden meegesleurd.

Nog maar 2 dagen te gaan, ik kan dit. Ik leerde dat het oké was om mezelf te laten voelen wat ik voelde, zonder het te beoordelen of te veroordelen. Ik leerde dat ik sterker was dan ik dacht en dat ik in staat was om de diepten van mijn geest te verkennen zonder erin te verdrinken. Op de tiende dag werd de stilte doorbroken en konden we weer met elkaar praten. Enkele vrouwen die ik eerder had gesproken kwamen naar me toe en vertelden me dat ze me hadden bewonderd tijdens de meditatie. “Je zat als een berg,” zeiden ze, “zo kalm en onverstoorbaar.” Ik lachte en antwoordde: “Eerder als een vulkaan die op het punt stond uit te barsten.”

De reis naar binnen tijdens de Vipassana meditatie was geen gemakkelijke, maar het was een van de meest transformerende ervaringen van mijn leven. Ik ontdekte dat iedereen zijn eigen innerlijke strijd heeft en dat we allemaal leren omgaan met onze gedachten en emoties op onze eigen manier. Ik hoorde mezelf zelfs tegen iemand zeggen: “De volgende keer…” De volgende keer? Twee dagen geleden dacht ik nog nooit weer, en nu heb ik het al over een volgende keer, haha. Niets veranderlijker dan de mens!

Ja, het was het allemaal meer dan waard, inclusief de maanden erna waarin ik droomde over de dingen die ik had weggestopt, waarin ik me rot en verloren voelde. Het was het allemaal waard. Ik ben blij, dat het op mijn pad is gekomen, dankbaar voor de mensen om me heen en ook trots dat ik ’t heb gedaan.

En, als je ooit denkt dat je de enige bent die het moeilijk heeft, onthoud dan dat we allemaal onze vulkanische momenten hebben. Laat jezelf toe om te voelen en te groeien, want soms moeten we door de diepste dalen gaan om de hoogste pieken van innerlijke vrede te bereiken.

Lieve groet,
Fenna